Đàn bà đẹp ở tuổi nào?

Một cô gái hai mươi khoe nhan sắc. Một phụ nữ ba mươi khoe nghề nghiệp. Một người đàn bà bốn mươi khoe chồng con và sự thành đạt. Một bà cụ sáu mươi khoe con cháu dâu rể. Bà cụ bảy mươi khoe sức khỏe và những niềm tin tâm linh.

Vậy người đàn bà năm mươi khoe gì?

Không có gì để khoe. Thứ khoe được đã khoe hết từ trước, thứ chưa có thì đâu có cách gì khoe. Bởi vậy, bạn tôi nói, sợ nhất các chị tuổi năm mươi, vì họ thiếu tự tin, họ xấu.

Ở tuổi thiếu nữ, người ta đẹp nhờ sự tươi mới: hơi thở tươi mới, mái tóc tươi mới, làn da tươi mới, nụ cười tươi mới. Người ta thơm phức, tỏa sáng và quyến rũ tự nhiên. Người ta còn (một ít) ngây thơ, còn tin đời, còn yêu người và thu hút người khác bằng việc chăm chỉ học hành, việc khám phá bản thân và khám phá thế giới. Người ta trẻ tuổi, trẻ lòng, sẵn sàng yêu và sẵn sàng trả giá. Người ta gợi cảm nhờ sức xuân còn đầy ăm ắp. Người ta có ít quá khứ để phải trăn trở và có quá nhiều tương lai để hướng đến và mơ mộng. Người ta có gia đình nâng đỡ, có bạn bè vui chơi, có trường học trau giồi, có người yêu săn sóc, có bao nhiêu điều kỳ thú đón đợi. Vậy người ta đẹp là lẽ tất nhiên. Người ta không có lý do gì để xấu.

Ba mươi tuổi, là lúc nghề nghiệp ổn định. Đã đủ thời gian cho việc chọn nghề, chọn chỗ làm, chọn nơi ấm thân. Ba mươi tuổi không còn là tuổi bất định trước tương lai, ba mươi tuổi đã phải biết mình có khả năng gì và thiếu những gì, ba mươi tuổi chưa chín chắn thực sự song không còn trẻ dại, người phụ nữ ba mươi tỏa sáng nhờ nguồn sáng từ công việc họ đang làm, nhờ môi trường nghề nghiệp hàng ngày, nhờ đồng nghiệp, nhờ những mối quan hệ xã hội. Đàn bà ba mươi đẹp chín, đẹp rạng rỡ, đẹp gây lòng tin: đây là lúc hình thành cái gọi là cốt cách của một con người.

Có những người nhan sắc không tệ, mà thiếu cốt cách. Cốt cách tạo bởi nhiều thứ: môi trường gia đình, sinh hoạt bạn bè, phông văn hóa, kỹ năng ứng xử giao tiếp. Có cốt cách, thì sang; thiếu nó, thì trông có vẻ lôm côm.

Ba mươi tuổi biết mình không còn cái căng mọng thiếu nữ; ba mươi tuổi hiểu mình cần chín chắn để quyến rũ bằng sự chín chắn thực sự đó; ba mươi tuổi nếu không có việc làm thì suy sụp; ba mươi tuổi có thể chưa cần chồng, nhưng rất cần việc, việc ra tấm ra miếng, việc thích hợp nhất với khả năng cá nhân. Ba mươi tuổi, nếu là người-công-việc, người ta không có lý do gì để xấu.

Bốn mươi? Đây là lúc sự nghiệp đã thành toại phần nhiều. Đây là lúc con cái đã được nuôi dạy mạnh khoẻ lành lặn và học hành tử tế. Đây là lúc người đàn bà có một vị thế xã hội được công nhận, có thể được trọng nể nữa. Người đàn bà xác lập được mình trong mối tương quan với đời sống bên ngoài, đồng thời cũng đã xác định được mình như thế nào, có vai trò gì trong đời sống gia đình. Vẻ đẹp người đàn bà bốn mươi là vẻ đẹp của sự tự tin và ổn định.

Mẹ tôi hồi sáu mươi và đến tận giờ, ngoài bảy mươi, dành hết thì giờ cho con cháu. Tuổi về hưu, cái gì thành đã thành, cái gì mất đã mất: ý thức được rõ ràng ta có gì và không có gì giúp người ta vững chãi lắm, giúp người ta hết hẳn những ảo tưởng bản thân, giúp người ta tĩnh tại và bởi thế, tỏa ra một vẻ đẹp hiền lành, đáng tin cậy. Người đàn bà tuổi sáu mươi là tiêu biểu cho hình ảnh bà-mẹ-già nhẫn nhịn hy sinh, đầy cảm thông, sẵn bao dung. Vẻ đẹp ấy đặc thù của lứa tuổi ấy, các lứa tuổi khác dù muốn cũng không thể có.

Và bảy mươi, tóc trắng như cước, sẽ đẹp trong thứ ánh sáng huyền hoặc của chùa chiền, miếu mạo. Các cụ sẽ đẹp trong các cuộc họp mặt phụ lão, trong những chuyến hành hương (nếu các cụ đủ khỏe để đi). Các cụ đẹp theo một kiểu biểu tượng: biểu tượng của rường cột gia đình, của sự trải đời, của quá khứ dài và kinh nghiệm sống dày dặn, và của cả sự ngây thơ với thế giới hôm nay. Có người già trong nhà là diễm phúc, là có được một kho báu không gì sánh nổi.

Vậy người đàn bà năm mươi khoe gì?

Tôi không định nói xấu phụ nữ, nhưng quả thật các chị năm mươi hay sa vào thói rao giảng kinh nghiệm, khoe tài khôn. Các chị không biết rằng càng cố chứng tỏ tài giỏi khôn ngoan, thì càng già nua. Đồ hiệu, đã khoe hết từ lâu, thường quá rồi. Nghề nghiệp ai cũng biết rồi. Con cái người ta cũng nghe khoe chán chê. Vậy nên chỉ còn cách dạy khôn người khác, kiểu “nghe chị bảo này”, không tin các bạn cứ nhắm mắt ngồi trong một quán cà phê, nghe ai cất tiếng nghe-chị-bảo-này thì chắc chắn đấy là giọng một chị năm mươi. Năm mươi tuổi, biết sống nhất liệu có phải chỉ còn cách là kéo dài tuổi bốn mươi? Tôi không tìm ra đáp án cho lứa tuổi này.

Nhưng thôi, tạm quên đi vậy. Nếu bỏ qua cái vùng xám nhờ nhờ U50 đó được, thì ta thấy lứa tuổi nào cũng đẹp.

Quốc Bảo (viết cho Mẹ Yêu Bé, số Xuân Quý Tỵ)